“We kozen ervoor om het veilig te spelen en hielden dus de nodige fysieke afstand en we keken erop toe dat de handen werden gewassen.”
Een koorrepetitie van 60 personen die de gepaste 1,5 meter afstand hielden van elkaar, leidde tot 2 sterfgevallen en 45 besmettingen. Een samenkomst met receptie in een kerk in Canada, juist voor de lockdown, bleek een haard van besmetting met Covid-19, ondanks de voorgeschreven maatregelen. (1) Diaken Rob Allaert vergelijkt deze situatie met een ontmoeting in de eigen gemeenschap in Duffel, waarbij voor zover bekend niemand besmet raakte. Hij doet een voorstel voor een ‘veilige’ viering: geen eucharistie, geen samenzang, iedereen op gepaste afstand en geen contact met elkaar of met deurklinken. Inmiddels ligt er ook een gelijkluidend protocol op tafel van de Belgische bisschoppen. Zijn de opgesomde maatregelen voldoende om het risico op besmetting in te perken?
Conclusies uit recente studies die nu ook tot beleidsmakers doordringen wijzen echter op een ander, mogelijk belangrijker risico en dringen aan op aangepaste voorzorgsmaatregelen, die ook voor vieringen in kerken en parochiecentra van belang zijn.
Wat is het probleem?
Wanneer mensen ademen, spreken of zingen, stoten ze altijd kleine hoeveelheden kleine druppeltjes van de longwand uit, klein genoeg om urenlang in de lucht te blijven. Moeten we ons zorgen maken over deze aerosols? Niet echt als je anderen op straat even voorbijsteekt. Wel als je veel tijd met anderen in dezelfde ruimte doorbrengt, want aerosols blijven (anders de druppeltjes die meekomen hoesten of niezen die meestal binnen anderhalve meter uit de lucht zijn) tot wel enkele uren in de lucht zweven in een ruimte die slecht geventileerd is. (Michael Riediker)
1,5 meter geeft schijnveiligheid
Op werkplekken en in gezamenlijke ruimten als vergaderzalen, leslokalen en ontmoetingsplekken zitten mensen vaak dichter op elkaar. Anderhalve meter afstand houden, regelmatig handen wassen, niezen in de mouw zijn maatregelen die helpen. “Die regels moeten we blijvend in acht nemen, maar die 1,5 meter geeft in een ondergeventileerde ruimte schijnveiligheid,” schrijft Atze Boerstra van ‘Duurzaam Gebouwd’.
Wat moeten we doen?
Zet ramen en deuren open!
U hebt het viroloog Steven Van Gucht vorige week horen zeggen: “Wat zijn nu de plaatsen die het meeste risico inhouden? De plaatsen waar we binnen zitten, met veel personen in een afgesloten ruimte met een slechte luchtcirculatie… Een heel belangrijke tip: een goede ventilatie. Dat betekent in de eerste plaats een natuurlijke ventilatie. Zet zoveel mogelijk de ramen en deuren open.”
Mogen we nog zingen?
Wees stil en luister naar religieuze muziek
Als een besmette persoon gaat zingen (zelfs als die persoon geen symptomen vertoont), ademt die persoon een grote hoeveelheid virus uit die zich verspreid via aerosols die uren lang in de lucht blijven zweven en anderen in die ruimte kan bespatten. Dus samenzang is geen optie. Het alternatief? Luister samen in stilte naar religieuze muziek – geen live muziek met muzikanten en best onbekende liederen die niet uitnodigen tot meezingen!
En wat nog?
Airco en verwarming uit!
Het gebruik van luchtverwarmingstoestellen zorgt voor veel luchtcirculatie en dus ook voor circulatie van de aerosols, met mogelijk virusdeeltjes. Bovendien veroorzaakt de luchtverwarming voor een daling van de luchtvochtigheid en in droge lucht kunnen de aerosols langer blijven hangen dan in vochtige lucht.
Dus?
Blijf buiten, of…
Voor elke samenscholing (viering, feest, sport) zou het advies moeten luiden: blijf buiten, op een open plein, een veld…
Als je dan toch naar binnen moet:
- Airco en verwarmingstoestellen uit
- Ramen en deuren open
- Luchtbevochtigers aan
- Afstand houden
- Handen wassen
- Hou het kort
- Niet zingen, geen samenzang
En wat met het risico van besmetting door voorwerpen?
Geen angst voor voorwerpen
Of mensen besmet kunnen raken met het nieuwe coronavirus door bijvoorbeeld een deurklink, lichtschakelaar of zangblaadjes aan te raken, is nog altijd niet bewezen. Dat zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in een nieuw advies. Het Amerikaanse CDC legt uit dat het aanraken van besmette objecten of oppervlakken geen significante manier van overdracht lijkt te zijn. Hetzelfde geldt voor blootstelling aan besmette dieren. Het virus wordt meestal binnen enkele uren afgebroken wanneer het zich buiten een host bevindt.
Dus zangboekjes die een week in de kast hebben gestaan, vormen geen enkel risico! Net als kerkbanken die enkel op zondag gevuld worden.
Ik ben benieuwd. Niemand zit graag op de tocht in een koud kerkgebouw of een tochtige en kille parochiezaal, waar je niet dicht bij elkaar kan kruipen. En toch… veel alternatief lijkt er niet te zijn.
Artikel bijgewerkt op 7 juni.
(1) Er zijn vergelijkbare gedocumenteerde situaties, bijvoorbeeld:
Onder 92 deelnemers aan een landelijke kerk in Arkansas in de periode 6–11 maart, ontwikkelden 35 (38%) door het laboratorium bevestigde COVID-19 en stierven drie personen. Bron: CDC (MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2020; 69: 632–635).
Meer dan 80 kerkgangers in de Duitse stad Frankfurt zijn ondanks strenge hygiënemaatregelen besmet geraakt met het coronavirus. Bron: Telegraaf 24 mei 2020
Baptistenkerk sluit na twee weken opnieuw
“Zitplaatsen waren gemarkeerd om alleen binnen de richtlijnen van ruim 1,5 meter te zitten, alle deuren stonden open om toegang te verlenen zonder het aanraken van deuren, en de aanwezigen werd gewezen op het respecteren van de sociale afstandsmaatregelen”.
Bron: Christianpost